De auteur: Emmanuel Van Lierde (1976, Gent) studeerde filosofie en theologie, en werkte daarna 5 jaar als godsdienstleerkracht. Sinds 1 januari 2007 is hij redacteur en sinds 1 augustus 2017 hoofdredacteur van het christelijke opinieweekblad Tertio. Sinds 2002 was hij in zijn vrije tijd ook redacteur en vervolgens hoofdredacteur van Kunsttijdschrift Vlaanderen. Hij publiceerde de boeken Netwerker van God voor de mensen. Gesprekken met Mgr. Luc Van Looy (Halewijn, 2017) en Welkom in Rome. Kruispunt van de wereldkerk (Halewijn, 2020).

  

Kunt u de eigenheid van het weekblad Tertio toelichten?

EVL: “Wegens de toenemende commercialisering en de secularisering van het medialandschap in Vlaanderen – denk enerzijds aan de opkomst van VTM en anderzijds aan De Standaard die vaarwel zei aan de katholieke roots van de krant door de AVV-VVK van de voorpagina te halen – ervoeren diverse gelovige journalisten, katholieke intellectuelen en ook kerkmensen een leemte in degelijke religieuze berichtgeving. Het zette hen aan tot de oprichting van een nieuw weekblad. Tertio begon in het jaar 2000, de naam verwijst naar de apostolische brief Tertio millennio adveniente van paus Johannes Paulus II over het christen-zijn in het derde millennium. De missie van ons weekblad sluit goed aan bij die brief en drie grote doelstellingen komen samen in onze aanpak.

Allereerst ligt de klemtoon van Tertio op de maatschappelijke relevantie van het christendom voor onze tijd. Daarom focussen onze artikels primair op de binnen- en buitenlandse actualiteit, op politiek, economie, onderwijs, de zorgsector en cultuur en op de grote uitdagingen van de wereld: de klimaatverandering, migratie, de ongelijkheid en de armoede, het gezin, vrede… Samengevat: we trachten de tekenen van de tijd te lezen in het licht van het evangelie en vanuit een christelijk mens- en wereldbeeld te kijken naar wat zich in de grote en kleine wereld afspeelt.

Maar vervolgens verwachten de lezers ook geloofsverdieping. Dat is een tweede rode draad in de uitgaven van Tertio: spiritualiteit voeden, duiding geven bij de grote feesten van het kerkelijk jaar en hoe die eigentijds begrijpen, Bijbelse inspiratie aanreiken en authentieke geloofsgetuigen aan het woord laten als voorbeeld waaraan onze lezers zich kunnen spiegelen. Zo prijkt op de laatste pagina altijd een getuigenis war iemand zijn geloofsweg of een bepaald engagement vanuit het geloof toelicht.

Tot slot, al zijn we geen blad van de kerk, maar een onafhankelijk weekblad, toch leggen we ons toe op kerkelijke berichtgeving en willen we vooral naar andere media toe een expert zijn inzake nieuws over de Belgische kerk, de wereldkerk, de paus en het Vaticaan. Omdat in Vlaanderen nauwelijks een ander medium grondige aandacht heeft voor het reilen en zeilen in Rome, legde Tertio zich daar terdege op toe, wat ook blijkt uit mijn boek Welkom in Rome. Kruispunt van de wereldkerk dat ter gelegenheid van ons 20-jarige bestaan verscheen en dat interviews, analyses en reportages uit Rome van de afgelopen 5 jaar bundelt en voorziet van extra commentaar en schema’s.”

 

Wie zijn de redacteurs en de auteurs achter Tertio?

EVL: “Vandaag zijn er zes redacteurs in vaste dienst bij Tertio en daarnaast een vormgever en een secretariaatsmedewerkster, maar de redactie doet ook een beroep op vaste columnisten en externe freelancers. De redactie en de overgrote meerderheid van de medewerkers zijn overtuigde christenen, maar er is in ons weekblad ook ruimte voor de andere godsdiensten en levensbeschouwingen. Om een voorbeeld te geven: de vrijzinnige journalist Luc Van der Kelen van Het Laatste Nieuws schrijft ook voor Tertio af en toe een opinie. Van bij de oprichting hechte Tertio veel belang aan oecumene, interreligieuze en interlevensbeschouwelijke dialoog. Concreet blijkt die oecumenische ingesteldheid ook uit de samenstelling van de redactie: collega Kelly Keasberry is protestants bijvoorbeeld.”

 

Je vindt onder christenen vandaag een grote diversiteit in strekkingen en opinies. Beïnvloedt dat de redactionele lijn van Tertio?

EVL: “Zoals we aandacht hebben voor de externe oecumene, willen we ook oog hebben voor de interne oecumene, voor de interne diversiteit en verscheidenheid binnen de kerk en onder de christenen. Alle christelijke strekkingen en bewegingen kunnen een plaats krijgen in ons weekblad en we willen juist die veelstemmigheid ook expliciet aan de oppervlakte brengen. De redactie laat zich niet binden aan één institutionele component of een ideologische fractie in de kerk of binnen het christendom.”

 

Tertio besteedt aandacht aan de religieuze actualiteit maar ook aan de algemene, politieke en culturele actualiteit. Toont dat de openheid van het christelijke publiek op de wereld?

EVL: “Absoluut. Vanuit de redactie heeft dat, zoals ik hierboven al opmerkte, alles te maken met onze primaire focus op de maatschappelijke relevantie van het christendom. We willen naar de algemene actualiteit kijken vanuit een christelijke bril. Het is onze overtuiging dat geloof niet iets is voor achter de voordeur, puur privaat, maar dat geloof en leven in alle facetten en domeinen verweven hoort te zijn. Je gelooft niet alleen één uurtje op zondag, maar alle dagen van de week, om het met een boutade te zeggen. Het geloof heeft een boodschap over het leven in al zijn aspecten en verschijningsvormen. Niets menselijks is in die zin het christendom vreemd en elk onderwerp kan aldus eigenlijk in ons blad aan bod komen: politiek, onderwijs, cultuur, gezin, opvoeding, wetenschap, sport…

Tertio richt de blik allereerst naar buiten. Vanuit de overtuiging dat de christelijke inspiratie op een eigen en unieke manier kan bijdragen aan de humanisering van de samenleving en de wereld. Het blad is verankerd in een blijde boodschap met een grote maatschappelijke relevantie. Tertio wil christenen een kritische én opbouwende stem in het maatschappelijke debat geven.”

 

Wie leest Tertio, wie behoort tot uw doelpubliek?

EVL: “Eigenlijk iedereen (lacht). Van bij de oorsprong mikte het blad op wie ambtshalve werkzaam is in de kerk, op verantwoordelijken van het katholiek onderwijs en de godsdienstleerkrachten, op pastors en leidinggevenden van het christelijke middenveld, maar ook op de bredere christelijke intelligentsia die in alle beroepsgroepen te vinden zijn: van juristen tot dokters, van politici over academici tot architecten enzovoort. Het blad heeft een zeker intellectueel peil en staat voor diepgang met langere dossiers, grotere interviews, opinies en stevige analyses, al hopen we toch vlot leesbaar te zijn. Veel jongeren vind je wellicht niet onder onze lezers als het over -40 jaar gaat: zij zijn druk benomen met het uitbouwen van hun carrière, het stichten van een gezin, het bouwen of renoveren van een huis waardoor de tijd voor veel lectuur ontbreekt. Wij mikken vooral op lezers vanaf 45 jaar die terug meer tijd hebben voor verdieping omdat de kinderen wat groter zijn, die zich opnieuw levensvragen stellen – soms door de confrontatie met lijden en dood – en die financieel ook weer wat ruimte hebben voor abonnementen op weekbladen en tijdschriften.

Ons primaire product blijft wel een gedrukt weekblad met een oplage van circa 6.500 exemplaren. Daar blijven we op inzetten. De website en de sociale media zijn alleen ondersteunend en ter promotie van het weekblad. Het digitale vergt veel energie als je het goed wilt doen, dan moet daar permanent iets nieuws te vinden zijn, en een verdienmodel steekt er ook zelden achter. De digitale kanalen kosten geld, maar brengen weinig inkomsten. Je kunt een digitaal abonnement nemen op Tertio, maar de meerderheid – zelfs bij jongeren – verkiest onze langere, verdiepende teksten rustig op papier te lezen. Jongeren zijn vandaag ook al eens blij als ze niet achter een scherm moeten zitten en je merkt dat digitale media steeds meer ook terug inzetten op gedrukte uitgaven en de omgekeerde stap zetten naar de publicatie van een magazine. Het digitale blijft vluchtig.”

 

Hoe positioneert Tertio zich tegenover andere christelijke media in België?

EVL: “We trachten complementair te zijn aan het digitale aanbod van Kerknet en aan het parochieblad Kerk en Leven. Zij zijn de echte kerkelijke media en focussen mogelijk sterker op de parochies en het concrete, lokale geloofsleven. We huizen alle drie in dezelfde gebouwen van uitgeverij Halewijn en dat biedt kansen tot uitwisseling en overleg. Ook met het Waalse weekblad Dimanche zijn er goede contacten en soms nemen we artikels van elkaar over. We zijn niet elkaars concurrenten, we kunnen elkaar versterken en aanvullen vanuit ieders eigenheid. Aan het lijstje mag tot slot Radio Maria worden toegevoegd.”

 

Hoe kijkt u naar de gewijzigde positie van het christendom in onze huidige wereld?

EVL: “Om die vraag te beantwoorden, heb ik de ruimte van een boek nodig. Ik kan verwijzen naar mijn Romeboek als het over de situatie van de wereldkerk gaat, maar die situatie verschilt enorm van continent tot continent en van land tot land. Soms kun je je afvragen of we wel tot dezelfde godsdienst behoren als je leest waarom Amerikaanse christenen Donald Trump en de Republikeinen verkiezen boven Joe Biden…

Daarbij aansluitend denk ik ook aan de nieuwe wind die paus Franciscus door de rooms-katholieke kerk laat waaien en de weerstand waarop hij stuit, vooral in Amerika. Toen hij verkozen werd, was de katholieke kerk in crisis en kon er niet meer gelachen worden: voortdurend waren er schandalen die opdoken, zowel financieel als seksueel misbruik. Hij zette opnieuw de vreugde van het evangelie voorop, al zijn de problemen daarmee niet van de baan. Daarnaast focust hij niet op het binnenkerkelijke, maar vindt paus Franciscus dat de kerk naar buiten moet, naar de geografische en existentiële periferie, naar de mensen in de marge en legt hij de klemtoon op de maatschappelijke relevantie van het christendom, op wat de kerk te zeggen heeft over de grote uitdagingen van onze tijd. Daarmee maakt hij het werk van Tertio gemakkelijker, want daar ligt ook onze focus. En die klemtonen kunnen ook op instemming rekenen bij de andere christenen: denk aan Franciscus vriendschap met de patriarch van Constantinopel maar evengoed met protestantse kerkleiders, de evangelicals en de Pinkstergemeenschappen.

Paus Franciscus verandert de kerkelijke leer niet, maar hij bewerkt een accentverschuiving vanuit de barmhartigheid en de nabijheid. Niet iedereen is daar gelukkig mee, maar een revolutionair is deze paus niet, het betreft louter en alleen de revolutie van het evangelie, van Jezus Christus. Deze paus voert ons terug naar de Blijde Boodschap en Christus, is dat niet de taak van de bisschop van Rome? En onze kerkgemeenschappen? Ik hoop dat we een voorbeeld nemen aan deze paus en zoeken hoe we zijn klemtonen en grote documenten bij ons kunnen implementeren. Paus Franciscus laat vanuit Rome een andere, frisse wind waaien, maar waait die wind tot in Vlaanderen? Ik hoop dat we zijn oproepen horen om een meer missionaire en een meer ecologische kerk te worden, om een meer synodale, begeleidende en onthalende kerk te worden en om een meer barmhartige, broederlijke en solidaire kerk te worden. En dat we ons spiegelen aan zijn grote gestes als christelijk humanist voor de armen en de vluchtelingen en de mensen in welke periferie ook. Op al die terreinen wacht onze Belgische kerkgemeenschappen nog veel huiswerk, ook al gebeurt er op al die domeinen veel moois en goeds.

We komen uit een tijd dat onze cultuur christelijk was. Nu leven we in een plurale en seculiere cultuur waar niet meer iedereen christelijk is. Wie in zo’n context wel christen is, kiest er bewust voor. Die evolutie gaat gepaard met pijn, verdriet en onzekerheid. Het gevaar is echter dat we door de krimp in een kramp slaan. Dat is niet goed. We mogen ons niet opsluiten in een clubje gelijkgezinden, we kunnen ook niet alles bij het oude laten, we mogen ook niet verkrampen van angst voor onze cultuur en wereld. Maar hoe bekomen we een ontspannen kerk die vrijmoedig de publieke arena en de areopaag betreedt, die in dialoog gaat met haar tijdgenoten, maar ook binnenkerkelijk (interne oecumene is ook nodig om recht te doen aan de onderlinge diversiteit en de verschillende charisma’s). Grote uitdagingen en ik heb er ook niet het pasklare antwoord op. Ik heb hier mooi praten waar ik van droom of hoe ik het zie, maar we mogen niet vergeten: de kerk, dat zijn de voorgangers en de kerkleiding, wij zijn de kerk. Elke christen is geroepen om in de eigen situatie en context vierend, dienend en verkondigend in het leven te staan, met vallen en opstaan, simul iustus et peccator.

Als veertiger wil ik tot slot opmerken dat ik al mijn hele leven hoor zeggen dat de kerken leeglopen. Nu zijn ze effectief leeg, maar door corona, niet omdat er geen mensen meer willen komen. Die onheilsprofeten hadden ongelijk. De christenen zijn nog altijd geen minderheid, velen zijn op een of andere manier met een kerkgemeenschap verbonden – niet altijd door elke zondag in de kerk present te tekenen, misschien minder regelmatig of door andere vormen van engagement… Laten we een Calimero-complex vermijden (“ik ben klein en zij zijn groot”) Door de misbruikschandalen past het om ons nederig op te stellen, maar dat betekent nog niet dat we er bescheiden het zwijgen moeten toe doen: ons product is goed en we moeten het aanprijzen. De maatschappelijke dialoog heeft niets aan een ‘bescheiden’ inbreng, daar zijn overtuigde meningen gewenst. Il faut avoir le courage de ses convictions.”

 

U blijft overtuigd van het belang van een kwaliteitsvolle journalistiek vanuit een christelijk mensbeeld, zo te horen…

EVL: “Absoluut. Graag verwijs ik in deze naar ons recente Romebezoek. Vergeef me dat ik terug naar Rome verwijs, maar ter gelegenheid van ons 20-jarige bestaan mocht Tertio op 18 september op privé-audiëntie bij paus Franciscus. De voltallige redactie en een delegatie van bestuurders, oprichters en andere betrokkenen was erbij. Enerzijds heeft de paus een hooggestemd ideaal over journalistiek, anderzijds ziet hij de ontsporingen en de risico’s van media die het niet nauw nemen met de journalistieke deontologie. Volgens de paus dragen de media een grote verantwoordelijkheid: ‘Ze kunnen goede en slechte opinies de wereld insturen. De media bouwen de samenleving op. Het is hun opdracht constructief te zijn, informatie uit te wisselen, te verbroederen, te doen nadenken, op te voeden’. Maar de media kunnen evenzeer schade aanrichten. ‘Ze kunnen zich laten gebruiken voor kwaadsprekerij en zwartmakerij. En iets wat eigenlijk veel schade kan berokkenen, is desinformatie.’ Met de gerichtheid op sensatie en schandalen verzaken journalisten aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daartegenin verdedigt Franciscus een constructieve en geëngageerde journalistiek die de waarheid, de rechtvaardigheid en ieders menselijke waardigheid dient. Franciscus moedigde Tertio tijdens de audiëntie aan dat ideaal hoog te houden en te blijven realiseren. ‘Wees dragers van hoop en van vertrouwen in de toekomst, ook en in het bijzonder vandaag tijdens deze pandemie die de hele wereld treft’, klonk het. Christelijke journalisten dragen volgens hem Christus’ bevrijdende boodschap uit. Hun constructieve reflecties helpen de problemen en de uitdagingen van onze wereld beter te begrijpen, ze dragen bij aan de gewetensvorming en bevorderen een cultuur van ontmoeting en dialoog. De paus gaf nog aan dat christelijke journalisten geroepen zijn om, te midden van de verwarrende veelheid aan stemmen en boodschappen die ons omringen, te getuigen van een humaan en humaniserend verhaal, met troostende woorden en vanuit een tedere blik. Zo helpen christelijke mediamensen een nieuwe levensstijl doorbreken, vrij van vooroordelen, uitsluiting, roddel en laster. De paus legt de lat hoog, maar waarom niet ambitieus zijn?

Voor mij was het een spannend moment, niet zonder stress omdat ik ook een inleidend woordje gaf. Ik bedankte de paus omdat hij de klemtoon legt op de maatschappelijke relevantie van het christendom, wat zoals gezegd aansluit bij onze missie, en waardoor hij aldus onze opdracht vergemakkelijkt. Daarna kon ik hem mijn Romeboek en de jubileumuitgave van Tertio overhandigen. Zeker in coronatijden was het hoogst bijzonder dat te mogen doen en te mogen meemaken.”

 

Kent u Tertio nog niet? Neem een kijkje op www.tertio.be en vraag daar een gratis proefnummer aan of maak er gebruik van diverse abonnementsformules.

 

Nieuwigheden en updates kan u hier terugvinden :  https://nl.protestant.link/