We analyseerden hoe de 3 synoptische evangeliën met de figuur van Maria Magdalena omgingen. Laat ons nu eens kijken naar het Johannesevangelie.

In het Johannesevangelie is Maria Magdalena ook aanwezig bij de kruisiging en na de opstanding. Opmerkelijk in dit evangelie is de aanspreking ‘Rabboeni’ (‘meester’) in 20,7. Dit impliceert dat Maria Magdalena een leerlinge was van Jezus. Verder speelt Maria Magdalena vóór de opstanding niet echt een rol. Ook bij Jezus’ begrafenis zijn geen vrouwen aanwezig. De zending die Maria van de verrezen Christus ontvangt, zal in de latere traditie aanleiding zijn voor haar eretitel ‘apostel van de apostelen’.

De rol van Maria Magdalena wordt toegespitst op het opstandings-gebeuren. Ze wordt afgebeeld als getrouwe leerlinge van Jezus. Ze is de eerste die de verrezen Heer aanschouwt: ‘Ik heb de Heer gezien’ (20,18). Toch is haar getuigenis niet uniek, aangezien Jezus ook aan de mannelijke leerlingen verschijnt.

Wat zijn de boodschappen uit het verhaal in het Evangelie van Johannes ?

• 1) Maria Magdalena is zeer geraakt en de enige die weent . Ze was bang om van het graf weg te gaan want ze vreesde zo ook het graf zelf te verliezen en dat was het enige dat overbleef. Het diepe verdriet had haar naar het graf getrokken, maar datzelfde verdriet bracht haar op een dwaalspoor : ze merkte niet dat de twee ongewone personages engelen waren, noch dat de man die haar aan-spreekt Jezus is. Boodschap : droefheid kan misleidend zijn.
• 2) De relatie tussen Jezus en Maria is zeer belangrijk, zij herkent Hem aan de manier waarop Hij haar naam uitspreekt en zij spreekt Hem aan met de naam die ze
  gewoonlijk gebruikt : rabboeni (mijn lieve meester). Boodschap : de relatie tussen de gelovige en God is persoonlijk van aard.
• 3) Jezus is, na Zijn opstanding, op een ‘andere’ manier in de wereld. De woorden ‘raak me niet aan’ (laat me los) geven te kennen dat de plaats van Jezus niet meer op aarde is, maar bij God, Zijn Vader; Hij heeft Zijn taak op aarde vervuld. Boodschap : de verrijzenis van het lichaam is geen verandering van het lichaam (Maria herkent Jezus nog) maar is een verandering in de nabijheid tot God.
• 4) Maria Magdalena krijgt een zending : ze moet aan de apostelen verkondigen dat Jezus verrezen is. Ze moet de plaats van de dood verlaten om ‘’apostel van de apostelen’ te worden. Boodschap : het christendom is geen godsdienst waar men de herinnering aan de dood levendig houdt, maar een godsdienst van beweging en verkondiging.

Maria Magdalena krijgt verschillende rollen in de vier evangeliën: volgelinge, getuige, verzorgster en een vrouw die van demonen is genezen. In alle vier de evangeliën is Maria Magdalena een vooraanstaande vrouw die, samen met andere vrouwen, met Jezus mee optrok door Galilea en zelfs meeging naar Jeruzalem. Haar naam wordt in de synoptische evangeliën meer vermeld dan de namen van de twaalf apostelen, afgezien van Petrus, Jakobus en Johannes. Wanneer de mannelijke leerlingen Jezus in de steek lieten, kwam ze steeds centraal te staan.

Sinds 10 juni 2016 noemt de Rooms-katholieke Kerk haar officieel: ‘apostel van de apostelen’(apostola apostolorum). Een eretitel die Thomas van Aquino haar al gaf in de 13e eeuw. Want volgens het Nieuwe Testament verscheen Jezus het eerst aan haar en zei Hij bij deze verschijning tot haar:

“Houd Mij niet vast, want Ik ben nog niet opgevaren naar Mijn Vader, maar ga naar Mijn broeders en zeg tegen hen: Ik vaar op naar Mijn Vader en uw Vader, en naar Mijn God en uw God.” (Johannes 20, 17).

In latere gnostische geschriften (gnostiek is een ‘ketterse’ leer, die sterk afwijkt van de Bijbelse leer over God en de mens) wordt zij heel bijzonder genoemd en wordt ook aangegeven dat voornamelijk Petrus een probleem had met haar rol:
In het gnostisch ‘evangelie’ van Maria Magdalena wordt zij als uitverkorene omschreven op basis van de tekst “Hij heeft haar meer liefgehad dan ons”. Bovendien lezen we er ook : “Petrus nam het woord en hij vroeg hun, de medeleerlingen, over de Verlosser. Zou Hij, de Meester buiten ons om met een vrouw gesproken hebben. Moeten wij ons soms allemaal omkeren en naar haar gaan luisteren? Heeft Hij aan haar de voorkeur gegeven boven ons?”.

Ook in het gnostische ‘evangelie’ van Filippus vragen Zijn leerlingen aan Jezus : “Waarom houdt u meer van haar dan van ons allen ?”, waarop Jezus antwoordt : “Wel als een blinde en een ziende in het donker zijn, verschillen ze niet van elkaar . Als het licht wordt, zal de ziende het licht zien en de blinde in het donker blijven”, waarmee Hij aantoonde dat zijn mannelijke leerlingen Zijn woorden nog niet begrepen, maar dat Maria Magdalena reeds in de geestelijke wereld kan zien, dat zij beter ingewijd was in de kennis van God.

In het gnostische Thomasevangelie wordt betoogd dat Maria Magdalena Jezus beter begrijpt dan zijn andere (mannelijke) leerlingen. Simon Petrus zegt er : “ laat Maria Magdalena bij ons weg gaan. Want vrouwen zijn het leven niet waardig”. Jezus stelt echter, dat vrouwen en mannen gelijk zijn. Dit was voor de mannelijke leerlingen te moeilijk. Met name Petrus heeft daar de meeste moeite mee.
In een ander gnostisch geschrift staat: “Petrus sprak: Mijn Heer, laat de vrouwen ophouden te vragen, opdat ook wij kunnen vragen “. En verder: “Petrus sprak toen: “ deze vrouw, Maria Magdalena, is onverdraaglijk voor ons, daar zij ons de gelegenheid ontneemt om iets te zeggen, maar zelf meermalen het woord neemt.”

Johannes is degene die in zijn evangelie Maria Magdalena het meest recht doet. Begrijpelijk, hij was ook een bevoorrechte getuige. Het is duidelijk dat in de ketterse gnostische geschriften Maria Magdalena gelijkwaardig is of zelfs als superieur aan de mannelijke discipelen voorgesteld wordt.

Josiane Tytens

Maria Magdalena | by Maghimaya Ka Maria