Dick Wursten

De langste reis
is de reis naar binnen.

(uit ‘Merkstenen’, 1964)

Nobelprijswinnaar, secretaris-generaal van de VN. Hij is weer even in het nieuws omdat het hardnekkige gerucht dat zijn vliegtuig niet per ongeluk is neergestort, maar opzettelijk is neergehaald in 1961 (door een Belgische ‘huurling’) met nieuwe info is gevoed. Tsja.

Belangrijker vandaag vind ik de persoon van Dag Hammarskjöld zelf. Posthuum werd namelijk duidelijk dat deze topdiplomaat er een rijk innnerlijk leven op nahield. Merkstenen heette het boek dat in 1963 gepubliceerd werd. Een soort dagboeknotities (hoogst gestileerd, vaak literair proza, soms gedichten, haiku’s zelfs), waarin Hammarskjöld reflecteert op zijn leven (privé, maar vooral over zijn beroep dat hij duidelijk als een roeping beleeft, een ambt): wat er gebeurt, wat lukt, wat mislukt, de dilemma’s waar hij voor komt te staan, de beslissingen die hij moet nemen. Hij ziet het als zijn ‘roeping’ om juist daarin te gaan staan. En de volle verantwoordelijkheid te nemen. Geen kleinigheid. De notities in ‘Merkstenen’ karakteriseerde hij (in een ongedateerd brief die bij het manuscript zat) als:

“…een soort witboek over mijn ‘onderhandelingen met mijzelf – en met God”

De politicus blijkt een mysticus te zijn, èn die twee zijn niet van elkaar te scheiden. Veelzeggend en te denken gevend. Hier zijn meest bekende gedicht (uit 1950, op het toppunt van zijn carrière, maar nog voor hij het ambt van ‘secretaris-generaal van de VN aanvaardde). Hij heeft alles bereikt, vanuit de wereld gezien. Zelf is hij van mening dat het nu pas begint.

De langste reis
is de reis naar binnen.
Wie zijn lot gekozen heeft,
de tocht begonnen is
naar zijn eigen bodem
(is er een bodem?),
is nog midden onder u
maar staat al buiten het leven,
geïsoleerd in uw gevoel
zoals een ter dood veroordeelde
of zoals hij,
die door een naderend afscheid
al van tevoren wordt toegewijd
aan de uiteindelijke eenzaamheid,
het lot van ieder mens.

Tussen u allen en hem is afstand,
onzekerheid –
zorg.

Hij zal u zien, verdwijnend
verder en verder,
de lokroep van uw stemmen horen,
zwakker en zwakker.