Beste Maarten,
Het jaar waarin wij 500 jaar Reformatie vieren, biedt een goede gelegenheid om eens na te denken over de vraag hoe wij ons tot elkaar verhouden. Ik moet je eerlijk bekennen dat ik mij eerder Calvinist dan Lutheraan voel. Je moet mij dat maar niet kwalijk nemen. Ik ben nu eenmaal opgegroeid in Nederland waar het merendeel van de Protestanten Calvinist is – op de één of andere manier. Mijn ouders hebben mij opgevoed in de Gereformeerde traditie. Daar ben ik hen zeer dankbaar voor. Dit ondanks het feit dat de betiteling “Calvinist” in het Nederland van vandaag niet direct als een compliment wordt beschouwd. “Calvinisten” worden gezien als bekrompen, gierig en vooringenomen. De situatie is beter voor het kleine aantal Lutheranen dat Nederland telt. Lutheraan zijn wordt níet als gebrek gezien. Nu ben ik lid van de Verenigde Protestantse Kerk in België – ook wel aangeduid als “VeePeeKaaBee” – en ik voel mij daarin goed thuis. Maar ook in deze kerk ben ik niet immuun voor aantijgingen; in de ogen van sommigen is de VPKB een sekte in plaats van een volwaardige kerk. Wij doen ons best om deze zienswijze te corrigeren. Zo zijn wij op het moment doende een nieuwe webstek aan te maken (www.protestanet.be) waar we nog maar eens duidelijk kunnen maken waar we voor staan. Ook hebben wij onze President, ds.Steven Fuite, aangeraden een Twitter account te openen. Jij kent dit soor verschijnselen niet, Maarten, maar ik kan je verzekeren dat dit zeer effectieve en invloedrijke communicatiemiddelen zijn! Ieder zichzelf respecterend mens heeft nu een Twitter account. Zonder zo’n account wordt je tegenwoordig niet meer serieus genomen. Zelfs de machtigste man van de wereld, de President van Amerika (dat ontdekt werd zo’n tien jaar nadat jij geboren bent), vindt dat hij niet zonder Twitter kan. Als Internet en Twitter in jouw tijd bestaan zouden hebben, zou de Reformatie nog veel invloedrijker zijn geweest. Stel je eens voor dat je in plaats van het spijkeren van de 95 Stellingen aan de deur van de slotkapel in Wittenburg jij die Stellingen op Internet had gezet! Dat zou een enorme reactie veroorzaakt hebben en het zou ‘viraal gegaan’ zijn. Je zou heel veel volgers op Twitter gekregen hebben. Maar zelfs met de middelen die jou destijds ter beschikking stonden, heb jij een Reformatie bewerkstelligd die tegelijkertijd als een revolutie beschouwd kan worden. Petje af, Maarten!
Maarten, je bent de laatste tijd nogal onder vuur genomen, onder andere door de President van onze Synode. Daartoe had jij ook wel aanleiding gegeven en de kritiek is juist. Tegelijkertijd weten we dat jij jezelf nooit als een heilige beschouwd hebt. Je hebt nooit geloofd in de onfeilbaarheid van de mensen, zelfs niet in die van de Paus. Wel ben je er steeds van overtuigd geweest dat God van je houdt en dat God jou accepteert zoals je bent – uitsluitend door genade, uitsluitend door geloof: Sola Gratia en Sola Fide. Daarom heb jij je ook zo sterk verzet tegen de aflaat waardoor mensen hun zonden zouden kunnen afkopen en, als het ware, een genadige God zouden kunnen kopen.
De 31ste oktober is gekozen als Hervormingsdag. Maar 18 april 1521 was ook een heel belangrijke dag. Weet je dat nog, die Rijksdag in Worms? Toen heb jij jouw geschriften en opvattingen verdedigd, staande voor de keizer, de prinsen en de bisschoppen. Je zei toen dat je niets wilde terugtrekken van wat je geschreven en gezegd had omdat je jouw geweten niet kon verloochenen. Volgens de overlevering heb je toen gezegd: “Hier sta ik, ik kan niet anders” maar historici zeggen dat je dat nooit zo gezegd hebt. Toch kunnen we in Duitsland sokken kopen met de tekst erop: “Hier stehe ich…”. Hoe dan ook, het was heel dapper voor een kleine bedelmonnik (want dat was je aanvankelijk ook) om de wereldse en religieuze machten publiekelijk te weerstaan. In de wereld van vandaag kunnen we op dat vlak veel van jou leren. Petje af, Maarten!
Zeer dankbaar ben ik je ook, Maarten, voor het feit dat je de Bijbel hebt vertaald in de taal van de mensen. Zo kon iedereen lezen over de ervaringen die mensen in het Eerste en Nieuwe Testament hadden met God. De Bijbel is tenslotte de belangrijkste bron voor het geloof: Sola Scriptura.
Maarten, je bent altijd een zeer serieuze man geweest en je hebt je leven lang heel hard gewerkt. Toch heb je ook steeds tijd gemaakt en gevonden om van het leven te genieten. Een glas gerstenat hoorde daar ook bij, en er zijn verschillende citaten van jou bekend die naar het goede leven verwijzen. Het spirituele leven – in de dubbele betekenis van het woord – was jou niet vreemd. Zo schijn je ooit gezegd te hebben: “Ik zit hier en drink mijn goede Wittenbergse bier, en het Rijk van God komt uit zichzelf”. Bekend is ook jouw uitspraak: “Eet wat gaar is, drink wat klaar is en spreek wat waar is”. Weet je trouwens dat de VPKB nu Lutherbier verkoopt? Ik had graag eens een pintje van dat bier met je gepakt. Wie weet is dat iets voor later…..
Met veel waardering en in dankbaarheid,
Rob van Drimmelen
