Vanaf een jaar of vijf, volgens mijn eigen herinnering, ging ik mee naar de kerk. Ik geloof niet dat ik tegen mijn zin meeging, maar ik heb wel vaak tegen de verveling “gevochten”: het aantal planken in het dakgewelf tellen, de condenspatronen op de ruitjes van de kerkramen bestuderen, spelletjes bedenken met de cijfers op het psalmenbord. Daarnaast heb ik als jongetje een bijbeltekst uit mijn hoofd geleerd. By heart, heet dat in het Engels, en inderdaad: deze tekst draag ik sinds mijn vroege kinderjaren mee in mijn hart: “Die in het huis des HEEREN geplant zijn, dien zal gegeven worden te groeien in de voorhoven onzes Gods.” (Psalm 92:14) De tekst stond – en staat nog altijd – geschilderd op de drie zijden van het klankbord boven de kansel in de hervormde kerk van Hedel (Gelderland).
De psalmberijming van Willem Barnard leerde ik pas als adolescent, in mijn studentenjaren, kennen en waarderen: “Die in Gods huis geplant zijn, / zij bloeien in Gods licht / als palmen opgericht…” Ik studeerde in Wageningen, en ik herinner me nog altijd de extase – de verwondering – bij het zien, door een microscoop, van de verschillende stadia van de mitose (fase van de celdeling waarbij het DNA “gekopieerd” wordt) in een zelfgemaakt preparaat van een wortelpuntje. Die twee – theologie en plantkunde, woord van God en liefde voor al wat groeit en bloeit – zijn als een rode draad door mijn leven geweven.
En vandaag, in het internettijdperk, nodigde het zien van bijgaande prachtige foto van een palmboom me uit om eens te googelen op de zoekterm ‘kansel hervormde kerk hedel’. Ik deed een nieuwe ontdekking, een link tussen het dorp waar ik opgroeide en de plaats niet ver van de Ros Beiaardstad waar ik nu woon en dominee mag zijn. Het was “den 21sten Juli 1566” dat Cornelis Waelravens van Diest een eerste hagepreek hield op “den hogen Camp” (een weide onder Engelen, aan de Brabantse zijde van de Maas) “voor een gehoor van omtrent 4000 menschen”. Van Diest was afkomstig uit Aalst in Vlaanderen en werd door tegenstanders spottend “Graspaap” genoemd omdat hij vaak in een weide preekte. Wanneer hij in de omgeving van de stad Den Bosch gepreekt had, “werd hij onder gewapend geleide van zes of zeven burgers in een schuit naar Hedel teruggebracht”, want daar logeerde hij bij de pastoor, die een jaar tevoren de zijde van de hervorming gekozen had.
Wonderlijk hoe het gaan kan! Een hageprediker, voorheen hoefsmid, kwam in de 16e eeuw van Aalst naar Hedel. 450 jaar later brengt een Smits uit Hedel in Dendermonde, Aalst en omstreken het goede nieuws: “De rechtvaardigen groeien op als een palm.”
Tekst ds Peter Smits
Foto Mar van der Veer
