Oorspronkelijke titel : La Bible au chevet de l’environnement, bron La Croix, Tribune,  17/08/2021

In dit artikel lanceert Albert Guigui, opperrabbijn van Brussel, zijn voorstel om jaarlijks een “Europese dag van de Boom” te organiseren. Hij verwijst naar de Bijbel en de Talmoed die ons allebei uitnodigen tot respect voor de schepping.

 

Europa heelt zijn wonden. De recentste overstromingen in België en in Duitsland telden honderden slachtoffers. Steden en dorpen werden vernietigd en veroorzaakten massieve verplaatsingen van de burgerbevolking. Griekenland strijdt nog steeds tegen hevige branden die bossen en woningen van de kaart vegen. Meer dan 100 000 hectaren bossen werden verbrand in twee weken tijd.

De experten van de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering (IPCC) detailleerden in hun rapport van 9 augustus j.l. de draagwijdte van de klimatologische veranderingen en hun invloed op onze planeet: de stijging van het zeewaterpeil, het smelten van de gletsjers, de opwarming van de oceanen en allerlei diersoorten die zich verplaatsen naar hoger gelegen zones. Samuel Jaccard, klimatoloog aan de universiteit van Lausanne en co-auteur van het rapport schrijft “ de temperatuurschommelingen en de snelheid waarmee de planeet opwarmt is zonder vergelijk in de recente geschiedenis van de Aarde “.

 

Waarom en hoe?

Gedurende verschillende eeuwen leefde de mens in harmonie met zijn leefmilieu. Sinds het begin van de vorige eeuw werd dit evenwicht verstoord. De moderne mens, voornamelijk in de rijke landen is kwistig beginnen omgaan met de natuurlijke rijkdommen. Om aan zijn steeds groter wordende behoeften te voldoen heeft hij de natuurwetten overschreden, met als onvermijdelijk gevolg de verhoging van de gasuitstoting en het broeikaseffect, die op hun beurt verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering met een verhoogd risico om de planeet te vernietigen.

Het respect en de bescherming van het milieu komt in de Bijbel aan bod.

^“Wanneer u een stad lange tijd moet belegeren voordat u die kunt innemen, dan moet u de bomen om die stad niet vernielen door er de bijl in te slaan. U mag er wel van eten, maar ze niet omhakken. Want de mens is een boom in het veld, die moet je sparen bij de belegering” (Dt 20, 19 (vert W95) met interpretatie van de auteur)

De bijbeltekst verwoordt de hoofdbekommernis van de mensheid: het milieubehoud, het voorkomen van de vernietiging van planten en vee, de beperking van de lucht- en watervervuiling – zowel van zoet als van zout waterbronnen – om het ecologisch systeem te beschermen en leefbaar te houden.

Als we het scheppingsverhaal in de Bijbel aandachtig lezen dan voelen we dat de tekst een diep respect voor de natuur uitstraalt. God plaatste Adam, de eerste mens in de tuin van Eden (Gn 2,8 ) met als opdracht “de tuin te bewerken en te onderhouden” (Gn 2,15). Dit zijn de eerste twee geboden die de Heer aan Adam, de universele mens gegeven heeft.

De Talmoed spreekt over het respect van de schepping als volgt: “Toen de Allerhoogste de mens schiep nodigde Hij hem uit een wandeling te maken in de tuin. Hij zei: kijk naar mijn schepping en zie hoe mooi en volmaakt ze is! Gans mijn schepping heb ik voor jou gemaakt, beschadig en vernietig mijn werk niet, mocht dit toch gebeuren dan zal er niemand zijn om dit werk te herstellen.”

Welk spektakel moeten we nu aanschouwen ?  Zonder schroom pollueert de mens het universum, zonder schaamte vernietigt hij de wouden. Natuurlijke rijkdommen worden leeggepompt zonder het nodige inzicht; tsunami’s en natuurrampen zijn er het gevolg van. Het gaat hier niet om een straf van de Heer. De mens straft zichzelf door zo te handelen.

 

Een feest van de boom

In de joodse traditie kennen we een klein feest, we noemen het “het Nieuwjaar van de bomen[1]”, met als enige verplichting een boom te planten. In Israël gaan op die dag alle kinderen en jongeren van het lager en het secundair onderwijs met hun leerkrachten naar een bos en iedereen plant er zijn boom. Op één enkele dag worden honderd duizenden bomen geplant.

Ik stel dus voor om jaarlijks een “Europese dag van de boom” te organiseren. Tijdens die dag gaan alle jongeren van de 27 Europese landen naar een bos in hun land en iedereen plant zijn boom.  Hoeveel gronden kunnen op één enkele dag niet herbebost worden?  Dit project is eenvoudig te realiseren en uiterst belangrijk voor het leefmilieu. Ook de pedagogische dimensie van die dag is van het allergrootste belang. De leerkrachten krijgen een unieke gelegenheid om de volgende generatie te sensibiliseren voor de milieu problemen. En de kinderen krijgen de kans om hun wortels diep in de Europese gronden te graven en vertrouwd te geraken met de wilde en mooie natuur.

Ik zou nog een voorstel naar voren willen brengen. In de joodse traditie gaan alle religieuze plechtigheden en familiale aangelegenheden gepaard met het planten van een boom: een geboorte, een huwelijk, een verjaardag, een overlijden enz. Op die manier draagt men bij tot het welzijn van de mensheid, en de herinnering aan een gebeurtenis of de nagedachtenis van een dierbaar persoon wordt voor eeuwig vastgelegd.  Een slogan kan hier gelanceerd worden “in Europa, zeg het met bomen!” en laat ons grootscheepse acties op touw zetten om bomen te planten.

Hoofdstuk 25 van het Boek Leviticus en hoofdstuk 35 van het boek Numeri vormen een belangrijk corpus in de Bijbelse milieuwetgeving. De klemtoon ligt hier op de stedenbouw en de ruimtelijke ordening met als basisprincipe de zichtbaarheid van de groene natuur. Dit houdt in dat de stad moet omringd zijn door een groene zone die verfrissing uitademt. De Bijbelse wetgever wilde hiermee drie fundamentele objectieven bereiken:  een ongecontroleerde uitbreiding van de stadszone verhinderen, een duidelijke scheiding creëren tussen de industriële en residentiële zone, en het contact verstevigen tussen de stadsbewoners en de natuur door de stadsparken toegankelijk te maken voor iedereen.

 

Als besluit citeer ik twee teksten uit de Talmoed:

In de Talmoed lezen we:

“Als je bezig bent een boom te planten, en men komt je zeggen: de Messias is daar. Ga rustig door met het planten van je boom, als je klaar bent ontvang dan de Messias.” Hij zal wel even wachten!

“Als je een fruitboom omhakt zal zijn stem zich verheffen van het ene uiteinde van de aarde naar het andere.”

Inderdaad, bomen vernietigen is schade berokkenen aan de ganse mensheid. De mens en het leefmilieu worden in gevaar gebracht.

Albert Guigui, opperrabbijn van Brussel

 

Gepubliceerd met de vriendelijke toestemming van Albert Guigui.

Vertaling: Lutgarde Verbouwe

Bron: https://www.la-croix.com/Debats/Bible-chevet-lenvironnement-2021-08-17-1201171083

[1] “Nieuwjaar van de bomen” (Rosh ha-Shanah la-ilanot) valt in 2022 op 17 januari (15 chevat, tou bi-chevat volgens de joodse kalender )[nota van de vertaling]