Graag stellen wij als werkgroep Migratie, Samenleven en Geloven (MiSaG) ons vierde DOORDENKERtje aan u voor. December is de maand van de Mensenrechten (10/12) en van de Internationale Dag van de Migratie (18/12). Bovendien is het de maand van verwachten (Advent) en God, die mens wordt (Kerstmis). Omdat Hij niet ver wou zijn, is de Heer gekomen! Genoeg om te vieren en door te denken.
Deze keer interviewden we Didier Vanderslycke. Een netwerker en samenwerker pur sang. Graag geven we zijn ‘Heilige Drievuldigheid’ aan u door. Hopelijk daagt deze bijzondere gedachte en specifieke werkwijze u uit om het volgend jaar vol goede moed te beginnen. We geven niet op! Alvast een gezegend Kerstfeest en vrede en alle goeds voor 2022.
De Heilige Drievuldigheid:
Mensen, Organisaties en Overheden
We hebben afgesproken bij een koffiehuis vlakbij het Centraal Station in Antwerpen.
Didier Vanderslycke en ik kennen elkaar al sinds 1990. We werkten veel samen in Borgerhout en ook via Kerkwerk Multicultureel Samenleven (KMS), wat een aantal jaren geleden een nieuwe naam kreeg: ORBIT. Didier is de coördinator van de nationale werking. En hij is priester in het bisdom Antwerpen.
En nu heeft hij tijd gemaakt om met mij te praten over “mensen, organisaties, overheden”.
Hij spreekt over deze drieslag als over de “Drievuldigheid”. Ik kom daar later op terug.
ORBIT, een bondgenoot
Op mijn vraag hoelang hij nu voor ORBIT werkt en wat deze organisatie precies is, antwoordt hij: “Ik ben er meer dan dertig jaar mee bezig”.
Didier vertelt dat ORBIT een bondgenoot wil zijn van “mensen, organisaties en overheden” in alles wat te maken heeft met migratie en superdiversiteit. Er wordt in ORBIT niet gesproken van moeilijkheden, maar van mogelijkheden. ORBIT wil de schending van mensenrechten wegwerken en ons tegelijk meenemen in de interculturele opbouw van de samenleving. De organisatie doet dat door maatwerk te leveren voor “mensen, organisaties en overheden” en hen zo te ondersteunen in dat proces.
Oorspronkelijk was de organisatie een stemversterker en ondersteuner van positieve initiatieven in kerken, maar ze is steeds verder geëvolueerd naar een samenwerker met allerlei burgers en organisaties in het middenveld – misschien kun je nu beter spreken van een soort sociaal-cultureel beleidsveranderend opbouwwerk. Er is aandacht voor zowel persoonlijke verhalen als voor de heldere analyse van de werkelijkheid van migratie, waarin telkens opnieuw gezocht wordt naar mogelijkheden tot veranderingsprocessen. Er is zeker en vast ook oog voor zingeving, voor interlevensbeschouwelijk werken. Dit gebeurt in een team van verschillende mensen, die ook een verschillende opdracht hebben in één van de vier thema’s van ORBIT.
Deze thema’s zijn: de effectieve aanpak van racisme, interlevensbeschouwelijke ontmoeting, rechtvaardig migratiebeleid en samenwerking in diversiteit.
Good practices
Didier geeft graag enkele voorbeelden van de evolutie van de werking.
“Als we bv kijken naar de netwerking rond racisme, dan zie je dat we zijn geëvolueerd van (KMS)vorming waarin we vooral uitgingen van daders (ook de potentiele daders die wij allemaal zijn), naar een vorming en ook een organisatie vanuit de slachtoffers. En daarin zie je dan dat we niet in het slachtofferschap blijven zitten, maar opstaan… We zetten een coalitie op met andere partners voor een interfederaal actieplan tegen racisme.
Voor ons team en de coalitie hebben racisme, islamofobie, antisemitisme… een gemeenschappelijke bedoeling: ongelijkheid tussen individuen en/of groepen realiseren of legitimeren. Ze zijn de dienstknechten om aan een bevoorrechte groep kennis, invloed en goederen toe te delen. Het zijn factoren van macht om onderscheid te maken tussen mensen. Zodoende worden ze gebruikt om hij/zij die niet tot mijn ‘ras’ of ‘groep’ behoren, te vernederen… Je kunt op onze website* ‘de tien geboden’ vinden rond racisme.”
“Een ander voorbeeld is bv ons project: ‘Woning gezocht, buren gevonden’. Dat is trouwens al jarenlang jullie partner in jullie VPKB-project: ‘Huizen van hoop’. Ons teamlid kwam regelmatig bij jullie op de vergaderingen. Het was oorspronkelijk bedoeld als steun voor vrijwilligers, die op zoek gingen naar huizen voor vluchtelingen. Ons project is echter langzamerhand uitgegroeid tot een samenwerker met burgerinitiateven, andere organisaties, steden en gemeenten op het vlak van wonen en migratie. Zo maken we van persoonlijke verhalen ook een politieke zaak, en dat is belangrijk om niet in onmacht te blijven hangen.”
“Dan een derde voorbeeld: samen met Welzijnsschakels en Broederlijk Delen gaan we nu werken aan een nieuw narratief rond migratie en superdiversiteit, zeg maar een ‘Other Talk’ We hebben daarbij lokale groepen op het oog, waarmee we samen op zoek gaan naar nieuwe beelden en een andere manier van spreken over elkaar en over de gebeurtenissen in onze nieuwe samenleving. We werken daarbij ook aan een nieuwe blik op Noord/Zuid-verhoudingen.” Woorden en beelden doen ertoe. Ook in het dagelijks leven.
Beleidsbeïnvloedend werken
Tetty Rooze heeft in ons vorige DOORDENKERtje uitgebreid geschreven over de BBB+werking van AMOS/ORBIT, en natuurlijk vertelt Didier daar ook vol vuur over. Het toekomstperspectief van mensen-zonder-wettig-verblijfsdocument wordt opener door dit initiatief en er zijn al verschillende steden, waar goed wordt samengewerkt ten dienste van deze mensen. Mensen worden opgevangen en worden ondersteund in hun nadenken over hun toekomst. Het zal hun eigen keuze worden en daarin worden zij gerespecteerd. Ze hoeven niet langer slachtoffer te zijn van valse beloften en onrealistische dromen, maar krijgen tijd om te bepalen wat zij zelf van hun toekomst willen maken. Zo worden moeilijkheden getransformeerd naar mogelijkheden en komen mensen op adem.
Een andere werking is: “Werken aan een diverse leraarskamer”. We gaan daarin samen met de Stad Antwerpen op zoek naar leerlingen met-een-migratie-achtergrond die graag in het onderwijs zouden werken. Tot nu toe lijken leraarskamers wit te zijn, terwijl scholen en klassen steeds diverser worden of al decennia zijn. Het leraarsvak heeft spijtig genoeg op dit moment een slechte status (het is niet voor niets dat de tekorten hemeltergend zijn op dit moment). Dat is doodjammer. Er is immers niets belangrijkers dan kinderen opvangen, opvoeden en creatief leren leren. Jongeren met een migratieachtergrond die zelf ongelijkheid ervaren kiezen vaak voor een zgn belangrijker studie als ingenieur of econoom. Daarom werkt ORBIT aan het scouten van leerlingen die potentieel onze nieuwe leraars kunnen worden. .
Triniteit en mensenrechten
Op mijn vraag hoe hij dat allemaal al zolang volhoudt, zegt Didier: “Voor mij is de evangelische Drievuldigheid de basis, waarop ik sta. Van daaruit werk ik, word ik gemotiveerd, opgetild boven mezelf uit… Ik heb ontdekt dat ‘Vader, Zoon en Heilige Geest’ seculier vertaald kunnen worden in ‘mensen, organisaties en overheden’ en in nog zoveel meer driepikkels om de Nieuwe Wereld op te stoelen.
Vroeger waren we vooral betrokken op mensen, en een beetje op organisaties, en nog een beetje minder op politieke besluitvorming. Nu altijd op de drie die tot elkaar in relatie staan. Eigenlijk zijn we daardoor weggetrokken uit een vrijwillige maatschappelijke inzet met gesloten deuren. Door deze drie op elkaar te betrekken, komt er een nieuwe verantwoordelijkheid, het (vrijwilligers)werk krijgt een nieuwe betekenis. Een politiserende dimensie.
Trouwens als je leeft van de drie-eenheid is het bijzondere dat je nooit alleen bent. Je staat altijd in een verband. En weet je, als je dreigt te vervallen in zelfzucht, of als je met tweeën tuimelt in gezellig onderling cocoonen waarbij je de rest van de wereld wegdenkt, dan trekt de derde pool je weer mee! Het is goed om niet alleen te zijn, te werken. Zelfs met twee zou je nog op een besloten eilandje terecht kunnen komen, waarin je elkaar constant zit te bevestigen. Drie maakt de samenwerking stevig en bijna heilig: je hebt altijd de twee andere partners nodig om te groeien. De ‘dikke ik’-cultuur wordt ermee bestreden. Als je op die manier samenwerkt en doelen stelt dan is op den duur zelfs armoedebestrijding niet meer nodig, omdat overheden luisteren naar mensen (inde rafelrand), organisaties niet ten ondergaan in institutionele overlevingsdrift en mensen eindelijk ervaren dat er een beleid is, dat hun moeilijkheden ziet als mogelijkheden tot verandering. Dat er bv niet langer wordt toegestaan, dat mensen naast een eerste (en misschien zelfs tweede) verblijf een derde of vierde verblijf te hebben. Dat is nu wel zo. Er zijn nog steeds belastingvoordelen verbonden aan zoveelste verblijven. Die ondertussen aan de woningmarkt worden onttrokken en als zodanig de woningnood vergroten. Dat daar maar gauw een eind aankomt mogen we op grond van de triniteit ‘mensen, organisaties en overheden’ toch hopen. In je denken en werken houd je altijd een stoel voor de afwezige derde. Dat houdt je bij de les en zorgt ervoor dat je je niet vergaloppeert aan eigendoenerigheid, dat al op voorhand tot mislukken gedoemd is.
Didier wil nog graag iets zeggen over broeder en zuster Zon en Maan en moeder Aarde. Franciscus Van Assisi heeft ons geleerd om zo naar de schepping te kijken, met respect en liefde. Als we zuster en broer en moeder respecteren, komen uiteindelijk ook de mensenrechten tot hun recht: maak ze niet los van de schepping.
De schepping is in onze ontmoetingen misschien ook vaak de afwezige derde. Laten we daarom die lege stoel niet vergeten.
En dat is meteen wat de kerken kunnen doen: telkens opnieuw de stoel voor de afwezige derde neerzetten… Voor ‘de mensen’, als de kerken alleen nog inzetten op hun institutionele overlevingsdrift en zich maar steeds weer bewijzen tov de overheden. Voor ‘de organisaties’, als mensen niet willen samenwerken ten gunste van een superdiverse samenleving. Voor ‘de overheden’ als ze verzanden in loze beloften en hun verantwoordelijkheden ontvluchten.
Tenslotte
Didier, bedankt voor deze warme, leerzame lessen in solidariteit. Voor deze inspirenrende ontmoeting met verse gemberthee.
We gaan de kerstperiode tegemoet.
Misschien krijgt het lied: “Midden onder u staat hij, die gij niet kent” door die ‘stoel voor de derde’ wel een nieuwe betekenis.
Omdat Hij niet ver wou zijn is de Heer gekomen.
Midden in wat mensen zijn heeft Hij willen wonen.
Midden onder u staat Hij die gij niet kent.
Midden onder u staat Hij die gij niet kent.
Overal nabij is Hij mens’lijk allerwegen.
Maar geen mens herkent Hem, Hij wordt gewoon verzwegen.
Midden onder u staat Hij die gij niet kent.
Midden onder u staat Hij die gij niet kent.
Ina Koeman
november 2021
*Website: www.orbitvzw.be
Contact: ORBIT vzw
Nationaal Secretariaat
Huidevettersstraat 165
1000 Brussel
info@orbitvzw.be
02 502 11 28
