Deze uitdrukking stamt – voor zover ik zie – uit het door Arnoldus Henricus Westerhovius (1677-1737 of 1738) in de Nederlandse taal bewerkte en vermeerderde uitgave van het Algemeen Kunstwoorden-boek der Wetenschappen, gedrukt bij Haak en Luchtmans te Leiden in 1734.
Westerhoff was van Duitse afkomst, studeerde theologie in Leiden, en was vanaf 1711 rector van de Latijnse school in Gouda. Volgens Paul Abels was hij ‘een miskend talent’, en in elk geval een lastpost voor het stadsbestuur.
Op pagina 108 staat te lezen onder het lemma Beroertheit:
Als de menschen beweging en zinnen verliezen, en vallen, als of ze van de hand Gods geslagen waren.
Had Westerhoff in onze tijd geleefd, hij zou geen betere typering van de Corona crisis hebben kunnen geven. Het virus doet beweging en zinnen verliezen. De mensen vallen bij duizenden, en het einde is ons nog niet aangezegd. De ene Jobstijding volgt op de andere. We zijn tot huisarrest veroordeeld. Een beroerde tijd. Eens te meer wordt de globalisering door ons aan den lijve gevoeld.
We zijn van de hand Gods geslagen.
Vorige week moest ik beslissen om mijn vlucht van São Paulo via Rome naar Brussel te nemen of te laten. U leest het goed: Met Al-Italia, waar tot op heden de grootste plaag is losgebarsten.
De ene helft van de familie zei: je kunt beter in Brazilië blijven en wachten tot het overwaait.
De andere helft: maak dat je wegkomt, want hier wordt het straks veel erger. Inderdaad, het valt te vrezen, dat wanneer het virus de arme wijken van de Braziliaanse miljoenensteden bereikt, de chaos compleet zal worden, met verlies van talloze mensenlevens, niet alleen door het virus, maar met name ook door het ineenstorten van de toch al niet bijster sterke sociale structuren.
Op Fiumicino, het vliegveld van Rome, heerste een doodse stilte. Iedereen in de rij met een meter afstand. Bij de paspoortcontrole moest ik twee van tevoren ingevulde briefjes inleveren, behelzende dat ik gezond was en niets onder de leden had. Dat was alles. Welkom in Coronaland.
In Zaventem was het nog stiller. Doorlopen, koffer van de band en wegwezen.
Geen controleur te zien.
Opmerkelijk was nog het verschil in bezetting, de vlucht van São Paulo naar Rome was afgeladen vol, ik hoorde alleen maar Italiaans praten.
De vlucht naar Brussel was nagenoeg leeg, nog geen 25 mensen: alle Belgen zitten kennelijk al thuis.
De bestuur cabine van de vooraf bestelde taxi was dichtgeplakt met dikke lagen plastic, ter bescherming van de chauffeuse. Het was rustig op de snelweg, binnen een half uur was ik thuis.
Van de hand Gods geslagen? Wat heeft God met een virus van doen? Voor zware collega’s is dat een uitgemaakte zaak. De toorn is over ons losgebarsten.
Wie iets van Darwin heeft begrepen, beseft dat het wat ingewikkelder is.
Ds. Westerhoff had het al over ‘als of’. Het klinkt wel indrukwekkend: van de hand Gods geslagen.
Eén ding doet het zeker: het maakt ons mensen deemoedig:
Wij zijn slechts een stofje op de eeuwigheid.
Sterkte in deze beroerde tijden!
Jan van den Berg, emeritus predikant
25 maart 2020
Beeld : pixabay
