Op donderdag 8 november promoveerde ds. Jan van den Berg tot doctor aan de Universiteit van Leiden. Onder het toeziend oog van familie, vrienden en VPKB-ers uit Brasschaat en de rest van België verdedigde de emeritus predikant van Brasschaat zijn proefschrift over de Engelse deïst Thomas Morgan. Ooit was collega Van den Berg tijdens zijn theologische studie op Morgans anti-Joodse kritiek op het Oude Testament gestuit. In de loop van de tijd heeft hij zich verder in het leven en denken van Morgan verdiept, met als gevolg een promotiestudie die uitmondde in het proefschrift Thomas Morgan (1671/2-1743): from Presbyterian Preacher to Christian Deist.

Tijdens de openbare verdediging van het proefschrift werd duidelijk dat de promovendus tot op de kleinste details op de hoogte is van het leven en werk van de Engelse deïst. Dat is het fascinerende aan wetenschap, die zoekt om zoveel mogelijk te weten en te begrijpen. Al is Morgan niet helemaal goed te begrijpen, zo bekende van den Berg, omdat een deel van zijn werk in een ingewikkelde stijl is geschreven.
In het proefschrift gaat collega Van den Berg uitgebreid in op de verwerping van het Oude Testament en anti-Joodse en zelfs antisemitische uitspraken bij Morgan. Zijn verlichte vorm van natuurlijke religie (volgens de morele leer van Jezus en Paulus) kon niks met het Oude Testament en leidde dus tot een christendom zonder Joodse wortels. Het was te merken dat de wetenschapper hier zelf ook geraakt werd.

Na de succesvolle verdediging ontving de promovendus de doctorsbul uit handen van prof. Van der Wall. Vanaf dat moment mocht hij als doctor Jan door het leven gaan. Hartelijke felicitaties voor dit stuk levenswerk zijn op zijn plaats. Het is daarbij te hopen dat deze emeritus-predikant met doctorstitel niet op zijn lauweren gaat rusten, maar af en toe nog iets van zich laat horen. Misschien kan hij aan de hand van Morgan nog eens voor een breder publiek duidelijk maken waarom het Oude Testament een weerbarstig boek is voor verlichte mensen.

Ds. Johan Visser, Amsterdam