Hoe christelijk is het PSC?
Vaakgestelde vraag en poging tot antwoord
Petra Schipper, stadspredikant Antwerpen
Foto: ©Ruben van der Sanden – Ds Petra Schipper en enkele leden van de Antwerpse PSC bij de nationale inzegening op 2 juni 2024
Hoe het begon
Het Protestants Sociaal Centrum Antwerpen is in 1979 ontstaan vanuit het initiatief van protestantse christenen in het Antwerpse die hun geloof in daden wilden waarmaken. Het begon met noodhulp, en continu lerend van de mensen in nood ontstonden er vervolgens allerlei projecten en deelwerkingen, allemaal gedragen en gesteund vanuit de protestantse kerken van de regio en daarbuiten: vele handen, vele schouders, vele giften, veel talenten en vooral veel visie en geloof dat de wereld anders kan.
Waar we nu staan
Inmiddels is er veel veranderd. In de kerken, in de samenleving, in de politiek, in de sociale sector, in het PSC. Sommige projecten zijn overgeheveld, andere samengegaan, weer andere gestopt en nog andere opgestart. We gaan mee met wat zich aandient, aan noden en mogelijkheden. Daar is altijd intens over nagedacht, steeds met de P van het PSC in gedachten. Hoe blijven we onszelf? Waar staat die P voor? We hebben het in een Manifest met 9,5 speerpunten gegoten. Drijfveer en doel blijft: elkaar niet loslaten, samen in de storm, van elkaar leren en samen open, toegankelijk, wederkerig, emancipatorisch en structureel bezig zijn. Om dat in deze tijd te kunnen blijven doen, hebben we medewerkers nodig, vrijwilligers, stagiairs, subsidies, communicatie naar overheden, samenwerking met andere organisaties, kortom: een brede manier van werken.
Welke vragen dit oproept
En dan vragen protestantse kerkmensen ons: hoe protestants is het PSC nog? Waarom zouden we jullie steunen, voor jullie collecteren, hoe kunnen we ons in jullie vinden? Als van de medewerkers alleen de stadspredikant (die formeel een buitenbeentje is) protestants/gelovig is. Als de meeste jongeren in de Jongerenwerking van moslimhuize zijn. Als zoveel aandacht gaat naar sociale huisvesting, naar armoedebestrijding en sensibilisering rond eenzaamheid. Is het PSC niet gewoon een sociale dienst? En de stadspredikant een sociaal werker?
We doen niet aan bijbelstudie (er is wel de maandelijkse Bijbelbabbel), gebedsbijeenkomsten (er wordt wel gebeden, soms op een matje in een stille kamer), evangelisatie (er wordt weldegelijk over God gepraat), en er komen nauwelijks mensen via het PSC naar de kerken. Hoe moet je dit plaatsen?
Waar het PSC voor staat
Hoe het begon, zo is het PSC nog steeds. Anders zouden we het niet volhouden, want het is er niet gemakkelijker op geworden. Allemaal weten we ons gedragen en gedreven vanuit geloof, hoop en liefde, down to earth, praktisch, concreet en strijdbaar. Geloof is visie, is dromen, is samen daaraan werken. Aan structureel onrecht, aan eenzaamheid, aan tekort op allerlei gebied. Door warm welkom, toegankelijke hulp, samen toffe dingen doen en mooie projecten opzetten, net daar waar het leven wel heel zwaar wringt en weegt. Door naar elkaar te luisteren en elkaars verhalen te delen. Door luis in de pels te zijn in de sociale sector, naar overheden en in kerken.
En ja, dat is vaak lastig. Een luis wordt vaak weggekrabt, want die zorgt voor jeuk en onrust – terwijl kerken plekken zijn waar mensen net rust zoeken. Daar zit een spanningsveld en dat is goed. We zijn er en laten ons ervaren. Het PSC en de stadspredikant zijn vàn de kerken. We kunnen niet zonder elkaar. Geloven op zondag en geloven op maandag, rust en onrust, inkeer en outreach, geloof blijkt uit werken en het PSC heeft de kans om dit in vormen te gieten die maatschappelijk gedurfd zijn en verschil maken.
Waar kerken staan
De vraag aan het PSC is daarom ook een vraag aan de kerken: wat is geloof? Hoe staan we in de samenleving, bij mensen? Waar hebben we oog en hart voor? Misschien is het niet meer evident om als vrijwilliger te komen helpen of met giften te steunen. Maar het kan nog steeds! Anders, maar even zingevend. Juist omdat het PSC niet in kerkelijk vertrouwde vormen en expliciete geloofstaal werkt, juist omdat we allerlei mensen open in de ogen kijken en ons blootstellen aan hun leefwerelden, zijn hier kansen om je geloof eigentijds te prikkelen, open te verwoorden, liefdevol in praktijk te brengen. Geloof draait niet om onze verwezenlijkingen als kerk of protestanten. Geloof is liefde die over zichzelf heen stapt naar die ander toe zoals die is en waar die is. In navolging van Jezus.
Nergens kan ik in mijn werk als stadspredikant zo dicht die voetstappen van Jezus ervaren als bij mensen die hij vandaag bij voorkeur opgezocht zou hebben. Buiten de muren van de religieuze instellingen, in woorden en gebaren die verrassen en vooral in zelfgevende presentie die liefde heet.
Ds. Petra Schipper, stadspredikant PSC Antwerpen
www.psc-antwerpen.be , petra.schipper@psc-antwerpen.be, 0486-12 50 44
Reactie Marc Stevens, voorzitter begeleidingscommissie stadspredikant Antwerpen:
Zoveel bedenkingen en vaststellingen die herkenbaar zijn. Voor mezelf is de kracht van P in PSC precies: ons geloof als motor om al dat moois en gedurfd waar PSC voor staat en realiseert. Het feit dat die christelijke geloofsbron niet voortdurend en expliciet vernoemd wordt, ervaar ik juist als positief. We leven nu eenmaal in een sterk geseculariseerde wereld, en het is niet omdat de geloofsbron voor onszelf heel belangrijk is, dat het ook nog herkenbaar is voor de mensen die we willen bereiken.
De vele PSC-projecten tonen precies aan dat deze aanpak aanslaat en gewaardeerd wordt door vele buitenkerkelijke personen en instellingen. Het feit dat PSC gebouwen toegewezen krijgt door sociale woningmaatschappijen zegt al voldoende dat de huidige aanpak loont. Idem voor de Jongerenwerking: een meer expliciete nadruk op onze christelijke inspiratie zou moslimjongeren eerder kunnen afstoten dan aantrekken. In die zin is het feit dat vele vrijwilligers en medewerkers geen protestantse achtergrond hebben geen bezwaar, zolang ze zich maar kunnen herkennen in die 9,5 stellingen.
Ik kan mij inbeelden dat derol en positie van de stadspredikant in het hele PSC-verhaal soms vragen oproept. De VPKB kiest duidelijk om het project stadspredikant uit te bouwen, na Antwerpen, Gent, ook Brussel. Als er al reserves in kerkelijke kringen zouden bestaan tov het werk van een stadspredikant, dan kan dat volgens mij enkel zijn omdat het gevaar bestaat dat kerkgemeenten te gemakkelijk kiezen voor het comfortabele bezig zijn in eigen besloten kring. Onszelf blootstellen aan die andere leefwerelden (vierde wereld, daklozen, vluchtelingen): precies daar liggen de kansen om ons geloof handen en voeten te geven.
Tot slot: mijn waardering voor het werk van Petra als stadspredikant blijft onverminderd overeind, want essentieel om die P uit te dragen wanneer mensen (kerkgangers, zij die beroep doen op PSC) vragen stellen over wat ons drijft. Dat heeft niets te maken met bekeringsijver maar wel met uit durven komen voor ons geloof, onze hoop, onze liefde. En dat maakt zij al jarenlang waar zowel binnen- als buitenkerkelijk.
Foto: Ruben van der Sanden
