(Door Tetty Rooze – MISaG)
Stel je voor dat die deuren gesloten bleven voor hen. Niet te geloven dat een kerk zo haar opdracht in de wind zou kunnen slaan’, zei een verbijsterde dominee uit Italië, bij het horen van een verhaal van een moeder met kind, zonder verblijfspapieren, die op straat terecht was gekomen.
Als kok op de lange vaart leerde hij vele landen kennen, o.a. België. Meestal was hij 9 maanden onderweg en de drie maanden, die hij bij zijn familie kon doorbrengen, waren eigenlijk steeds te kort. Maar hij had werk. Bij de wisseling van het regime in zijn thuisland vreesde hij bij terugkeer represailles vanwege zijn mening en lidmaatschap van een oppositie partij. Op aanraden van vrienden besloot hij in België te blijven, waar hij op dat moment was. Het was 2003.
Zijn herhaalde asielaanvragen werden echter steeds afgewezen bij gebrek aan concrete bewijzen van bedreiging van zijn leven. Even was er hoop in 2010 toen hij een aanvraag om humanitaire regularisatie indiende en meende daar zeker voor in aanmerking te kunnen komen. Zijn advocaat vergat echter, in alle drukte, zijn paspoort als identiteitsbewijs door te sturen. Een herkansing kreeg hij niet meer. Hij hoopt en wacht nu al 18 jaar op een nieuwe mogelijkheid om op basis van humanitaire redenen in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning. Zijn bruggen met het thuisland zijn verbrand. Zijn vrouw is van hem gescheiden en zij en haar kinderen zijn ervan overtuigd dat hij hen niet (financieel) wil helpen. Ze willen al lang geen contact meer met hem.
Met zijn onregelmatige ‘klusjes’ verdient hij net genoeg om zelf in leven te blijven en is voor onderdak steeds afhankelijk van vrienden, zonder verblijfspapieren.
Tussen berichten van overstromingen en besmettingen lukte het een 450 tal mensen in de Begijnhofkerk van Brussel hun stem en verhaal te laten horen. Niet zo evident als je hier zonder verblijfspapieren als ‘niet-burgers’ verblijft. Om hun moedige stem te laten horen, moesten ze wel heel drastische middelen inzetten die hun eigen leven in gevaar bracht via een hongerstaking van 60 dagen.
Zij vertegenwoordigen ongeveer 150.000 mensen die (vaak) actief zijn in de horeca, bouw, schoonmaak en huisarbeid, zonder arbeids-, verblijfs- en sociale rechten bij ziekte en werkloosheid. Blijkbaar is er nood aan die arbeid. Hun actie is een signaal dat er nodig werk gemaakt moet worden van een realistisch en structureel migratiebeleid waarin humanitaire waarden ook mee tellen.
BBB+ (Bed, Brood, Bad + Begeleiding)
Om tot een duurzaam beleid t.a.v. mensen zonder verblijfspapieren te komen is er nood aan juridische en psychosociale begeleiding. Vaak is die niet beschikbaar en betaalbaar. Mensen in deze situatie moeten weer vertrouwen in zichzelf én de begeleiders durven te stellen. Daarvoor is rust, ruimte en respect nodig om met hen samen te ontdekken welke toekomstmogelijkheden hun een humaan perspectief bieden. Opjagen heeft geen zin en leidt enkel tot onderduiken. Dat is niet goed voor hen en voor de samenleving. Zeker als je kijkt wat voor gevolgen dat kan hebben voor de volksgezondheid en de kans op uitbuiting en misbruik. Hun complexe verhalen zijn schrijnend en moeten gehoord en onderzocht worden. Als mensen zich serieus genomen weten, kunnen ze zelf ook uit een overlevingsmodus komen en op langere termijn plannen maken. Samen kan er dan ook gekeken worden of het mogelijk is hier een verblijfsvergunning te krijgen of verblijfsaanvraag te doen of dat terugkeer hen meer perspectief beidt.
Dit BBB+ (Bed, Brood, bad en begeleiding) programma met een onbeperkte 24uur opvang, dat door Orbit is uitgewerkt, is als pilootproject ‘aarzelend’ opgenomen in het beleidsprogramma van de nieuwe regering.
In Antwerpen en Gent gaan de steden samen met het middenveld en vrijwilligersgroepen dit uitwerken en hopen dat de resultaten een aanzet kunnen zijn voor een meer humaan beleid t.a.v. mensen zonder verblijfspapieren op langere termijn.
Er zullen altijd mensen door de mazen van de verblijfprocedures vallen. Daarom is zo’n aanklampende begeleiding noodzakelijk om hen nabij te zijn op een structurele en realistische manier.
Een diaconale opdracht:
Mensen in nood gaan er nog altijd van uit dat ze op de deur van een kerk mogen kloppen voor hulp.
Stel je voor dat die deuren gesloten bleven voor hen. ‘Niet te geloven dat een kerk zo haar opdracht in de wind zou kunnen slaan’, zei een verbijsterde dominee in Italië bij het horen van een verhaal van een moeder met kind zonder papieren, die op straat terecht was gekomen.
Een aantal kerken zijn betrokken bij de opvang en begeleiding van mensen zonder verblijfspapieren, die in de rafelrand van de samenleving ten onder dreigen te gaan. Ze vangen zelf mensen op of ondersteunen vrijwilligersgroepen die zich met hun netwerk inzetten voor deze mensen via voedselbanken en voor andere vragen. Mensen hebben ook baat bij pastorale zorg en het gevoel dat ze hun verhaal mogen delen vanuit ons wederzijds geloven in gerechtigheid en vrede.
Via het netwerk van de projectgroep ‘Huizen van Hoop’ worden we vaak gevraagd mee te denken wat de mogelijkheden zijn in hun situatie. We weten dat mee wachten op antwoorden in de verblijfsprocedures ook vaak mee lijden betekent. Daarom bidden we niet enkel voor hen maar ook voor de mensen die rond hen willen staan in die zoektocht naar een menswaardig perspectief.
Wij geloven dat het uitwerken van een BBB+ programma daarvoor een belangrijke en zinvolle manier is en steunen dat van harte. Hopelijk durft de huidige regering ook moedig te zijn en – ondanks de extreemrechtse reacties – meer pilootprojecten op te starten in heel België, daarvoor is samenwerking met een positief ingesteld draagvlak, waar kerken deel vanuit maken, noodzakelijk.
Beeld: pixabay
