Van Montessori tot catechese

Een kerk die leeft door haar mening te durven geven, kinderen die praten over hun begrip van de Bijbel, een plek waar naar elke mening wordt geluisterd en die wordt gerespecteerd… het is een droom die uitkomt.

GodlyPlay maakt dit mogelijk voor kinderen in het bijzonder, maar ook voor alle generaties. Laten we eens kijken hoe.

Iets meer dan 60 jaar geleden begon een Amerikaan, Jerome Berryman, onderzoek te doen naar onderwijs voor kinderen. Hij wilde dat de zondagsschool in zijn Anglicaanse kerk meer zou zijn dan alleen een moment waarop kinderen les kregen over de dingen van God en de Bijbel. Hij wilde dat kinderen de Bijbel met al hun zintuigen zouden ervaren.

Tijdens zijn studie van de pedagogie die Maria Montessori had ontwikkeld, reisde hij naar Italië. Daar ontmoette hij Sophia Cavaletti, een Italiaanse catechiste die samenwerkte met Maria Montessori. Terwijl hij daar was, ontdekte hij hoe deze vrouw deze pedagogische benadering toepaste op catechese. De kinderen hanteerden voorwerpen uit de Bijbel om zo hun nieuwsgierigheid te wekken. Jerome was onder de indruk. Het kind werd niet langer gezien als een leeg vat dat gevuld moest worden met de aanwezigheid en kennis van God, maar als iemand die al het nodige potentieel voor Gods aanwezigheid in zich had. Het kind werd dan begeleid in het ontdekken en begrijpen van deze aanwezigheid van God in hem door het spelen van Bijbelverhalen, kerkelijk materiaal en gebed.

Sophia werkte in een Italiaanse katholieke context en Jerome in een Amerikaanse anglicaanse omgeving. Ondanks de schoonheid en diepgang van deze catechetische benadering was het voor Jerome niet mogelijk om Sophia’s “Catechese van de Goede Herder” in zijn eigen context te gebruiken. Sophia gaf Jerome toen toestemming om na te denken over hoe hij op deze basis in zijn Amerikaanse context spelen en verbeelding rondom de Bijbel kon ontwikkelen.

Na veel onderzoek, veldwerk en ontmoetingen ontwikkelde Jerome in de Verenigde Staten wat hij GodlyPlay noemde. En zo begon een nieuwe manier om God te benaderen en ons door God te laten benaderen.

Verwondering met God

Jerome wekte de verwondering over God bij kinderen, door middel van open vragen waarop de kinderen vrij en zonder oordeel reageerden, en door een knutseluurtje voor een vrij gekozen persoonlijke artistieke toe-eigening. Vanuit praktisch oogpunt was dit een revolutie voor de zondagsschool. De kinderen gingen een kamer binnen met specifieke materialen voor elk bijbels verhaal: houten figuren, een ark, een miniatuurtempel die naar believen uit elkaar gehaald en weer in elkaar gezet kon worden, dozen met materialen om te bewerken om de gelijkenissen te vertellen en verkleinde materialen om de liturgische handelingen uit te leggen. De kinderen kregen de kans om zichzelf te zijn, om na te denken en hun mening te geven zonder oordeel over de bijbelteksten en liturgische handelingen, en om te leren over stilte. De kinderen ontwikkelden zelfstandigheid in hun theologische zoektocht en in hun steeds diepere relatie met God.

Na verloop van tijd verspreidde Jerome deze nieuwe vorm van catechese elders in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Australië, Zuid-Afrika, Zuid-Korea, India, Peru en vele andere landen. De praktijk van GodlyPlay werd ontdekt en ontwikkeld in anglicaanse, katholieke en protestantse gemeenschappen, in zowel oudere als jongere gemeenschappen.

Godlyplay in België

In België ontdekten mensen uit Nederlandstalig België en Franstalig Zwitserland GodlyPlay zo’n vijftien jaar geleden. Beetje bij beetje werd de methode ook hier ontwikkeld en met enthousiasme toegepast. Kinderen kregen eindelijk de kans om te spreken, zonder dat de bijbelse waarheden voorgekauwd hoefden te worden. De kinderen beleefden de Bijbel met al hun zintuigen: de smaak van Matzah (ongedesemd brood) en het vertrek uit Egypte, de geur van wierook en de komst van de Wijzen om Jezus te ontmoeten, de aanblik van de liturgische kleuren van de kerk die herinneren aan de feestdagen, de tijden om ons erop voor te bereiden en de tijden om te groeien van wat is aangekondigd en verkondigd, de aanraking van het woestijnzand dat ons herinnert aan elke stap die we zetten op weg naar het Beloofde Land, het luisteren naar de woorden van de Bijbel die weerklinken in onze stiltes en ons doen reageren…

Sindsdien heeft GodlyPlay een grote ontwikkeling doorgemaakt in de Franstalige wereld en meer in het algemeen in ons land. Franstaligen uit Frankrijk en België zijn naar Zwitserland gegaan voor een opleiding. In Vlaanderen werden katholieken en protestanten opgeleid. Beetje bij beetje werden GodlyPlay-ruimtes, bekend als “wonderkamers”, opgezet in kerken en scholen met gemotiveerde catechisten en godsdienstleraren. In 2018 gingen mijn man en ik naar Zwitserland voor training. Na deze tijd van verwondering zijn we begonnen met het implementeren van deze methode in de gemeente waar we gevestigd waren. Het jaar dat volgde was een gelegenheid om Zwitserse lesgevers uit te nodigen in België. Samen met Marie-Pierre Tonnon-Louant, die toen verantwoordelijk was voor catechese in de VPKB, werden sessies georganiseerd in Brussel, Charleroi en Luik om hen kennis te laten maken met de methode. Daarna, aanvankelijk gepland voor 2020, werd het Europese GoldyPlay-congres georganiseerd door het Vlaamse comité in september 2022 in Mechelen, België.

De GodlyPlay-aanpak blijft zich uitbreiden in België. Maar buiten de methode die zich ontwikkelt, zijn het vooral kinderen die uitgedaagd worden door verhalen die ze dachten te kennen, kinderen die zich vrij durven uiten zonder bang te zijn dat hun idee bespot zal worden, kinderen die zich kunnen uitspreken over hun begrip van bijbelteksten, dit zijn kinderen die leren om gemeenschap te ervaren door het delen van een glas sap en een koekje tijdens iets wat “festijn” wordt genoemd. Dit zijn kinderen die leren om Gods zegeningen te ervaren in alle eenvoud, in een zorgzame en authentieke omgeving.

Opleiding bij Godlyplay

In september 2023 konden we onze eerste training voor Franstalige vertellers in België houden. Onder de deelnemers was Christelle Méli, het nieuwe Franstalige hoofd catechese van de VPKB. Na deze training is er een GodlyPlay-ruimte geopend aan de katholieke kant in Brussel.

Bovendien kunnen sinds deze zomer drie Franstalige Belgische lesgevers inleidende sessies en cursussen verhalen vertellen organiseren. Aan Nederlandstalige kant is het team van docenten dat al een aantal jaren bestaat uitgebreid. Daardoor is het gemakkelijker geworden om deze methode in de hele gemeenschap te introduceren.

Degenen die met hun kinderen naar de nationale bijeenkomst in Spa kwamen op Hemelvaartsdag, zullen ontdekt hebben dat de kerk van Spa voor deze gelegenheid was omgebouwd tot een wonderkamer, zodat ze een GodlyPlay-bijeenkomst konden meemaken gebaseerd op de parabel van de Goede Herder.

Aarzel niet om contact met ons op te nemen als je meer informatie wilt, of als we een introductie in de methode of een volledige training in jouw regio kunnen organiseren.

Voor Franstaligen: Marie-Line Demeuse mariede2003@yahoo.fr

Voor Nederlandstaligen: Katie Velghe katie.velghe@telenet.be

We hopen je te vervullen met verwondering terwijl je met ons en met God als spelenderwijs de Bijbel herontdekt. Kom mee op reis met al je zintuigen.

Dominee Marie-Line Demeuse in ProNews 15

Beeld ©ds Marie-Line Demeuse