‘OMMEKEER’: ISRAELZONDAG OP 30 SEPTEMBER

Op dinsdagavond 18 september is het zover. Met het ondergaan van de zon, wordt wereldwijd Yom Kippur gevierd, Verzoendag, het grote feest van het vergeven. Na Rosh Hashana, het Joods Nieuwjaar, beginnen de ‘tien hoge dagen’, waarop

dagelijks om vergiffenis wordt gebeden. Deze dagen van schuldbelijdenis eindigen met Yom Kippur, de belangrijkste en heiligste feestdag, waarmee het Joods liturgisch jaar wordt afgesloten.

Verzoendag: ommekeer en verandering

Op Verzoendag, gaat het naar Joods begrip om ‘teshuva, en kappara, ‘ommekeer’ en ‘verandering’. Het woord ‘kipper’ heeft een scala aan betekenissen. Het kan niet alleen bedekken, afwissen of vrijkopen betekenen, maar ook: reinigen, afwenden, goed maken, verzoenen. De uitdrukking ‘het is kapoeres’, helemaal kapot, kaduuk, komt hier vandaan. Hiervan is ook het woord ‘kapoerewiet’ afgeleid, dat via het Jiddisch in het Nederlands terecht is gekomen. Verzoendag gaat fundamenteel over heel maken wat gebroken is. Yom kippur is een kans om goed te maken wat verkeerd is gegaan in je leven, wat we misdeden aan God en aan elkaar. Maar zonden worden niet zomaar vergeven op Verzoendag. Een schuldbekentenis tegenover de Allerhoogste is niet voldoende, om weer samen verder te kunnen. Alleen wanneer we ons verzoenen met de ander, ons bekeren tot elkaar door onze fouten eerlijk toe te geven, kan er ook verzoening zijn met God. Verzoening speelt zich niet alleen af tussen ‘mijzelf’ en God. De ander, die mijn naaste is, staat er als het ware tussenin. Typisch voor de liturgie van Verzoendag is het lezen van Leviticus 16, de instelling van Verzoendag, het zingen van Psalm 27, en het bidden van het ‘kolnidrei’, een zeer oud gebed waarin alle afspraken, waaraan we ons niet gehouden hebben, vernietigd, teniet gedaan worden.

Een gezamenlijke Israëlzondag

Verzoendag is dus een mooie aanleiding om na te denken over het falen in relaties. Daarom houden we op 30 september een Israëlzondag met het thema ‘ommekeer’, een feestelijke dienst waarin we uitgedaagd zullen worden om na te denken over de vraag wat wij als christenen kunnen leren van de Joodse traditie rond Verzoendag. Niet alleen de verbondenheid met het Joodse volk staat centraal tijdens deze dag, maar ook onze band met onze zusterkerk in Oostende. Een gezamenlijke Israëlzondag dus, waarin Andries Boekhout en Jannica de Prenter samen zullen voorgaan. ‘Samen doen’, betekent dat de preek een beetje anders zal zijn dan anders, en dat u een preek ‘in dialoog’ kunt verwachten. Het koor zal deze dienst feestelijk opluisteren met liederen waarin een Joods geluid zal doorklinken. Daarnaast zal de Israëlitische gemeenschap van Oostende meewerken aan deze dienst, en wordt de katholieke Multiculturele gemeenschap van Oostende uitgenodigd.

Ommekeer

De gekozen teksten voor deze Israëlzondag zijn Ezechiël 18:1-4, 25-32 en Matt 21:25-32. De profeet Ezechiël benadrukt de eigen verantwoordelijkheid, en spreekt tegen dat kinderen de schuld van hun ouders dragen. Terugkeren op het pad dat je ingeslagen hebt, je ‘omkeren’, ‘bekeren’, is het bevrijdende beeld, waarmee Ezechiël over de weg van de rechtvaardigheidspreekt. In de parabel van de twee zonen spreekt Jezus over het doen van de wil van de Vader, en over zondaars: over tollenaars en hoeren die de weg van Johannes al serieus genomen hebben, en dus omgekeerd zijn. Zijn wij in staat, om net als hen om te keren, en de wil van de Vader te doen?

Kol Nidrei – gebed op Verzoendag

 

Ve’esarei, Ush’vuei, Vacharamei,

Vekonamei, Vekinusei, Vechinuyei.

D’indarna, Ud’ishtabana, Ud’acharimna,

Ud’assarna Al nafshatana

Miyom Kippurim zeh, ad Yom

Kippurim haba aleinu letovah

Bechulhon Icharatna vehon,

Kulhon yehon sharan

Sh’vikin sh’vitin, betelin umevutalin,

lo sheririn v’lo kayamin Nidrana

lo nidrei, V’essarana lo essarei

Ush’vuatana lo shevuot.

 

Wij hebben spijt van alle afspraken,

overeenkomsten, geloften en

vervloekingen, die wij hebben uitgesproken.

Mogen zij van deze Jom Kippoer

tot de volgende Jom Kippoer beschouwd

worden als afgeschaft,

vergeten, vernietigd en ontbonden.

Mogen de afspraken niet meer als

afspraken gelden, de overeenkomsten

niet als overeenkomsten

en de gezworen eden niet als eden.

 

Jannica de Prenter – Andries Boekhout

Kleurets van Martin Loopik. De ets toont hoe de hogepriester met uitgestrekte armen en gespreidevingers de zegen uitspreekt over het verzamelde volk. De uitgespreide gebedsmantel herinnert aan de viering van Grote Verzoendag in de synagoge, wanneer de mannen hun ‘talliet’ (gebedsmantel) dragen. Wie een gebedsmantel draagt voelt als het ware Gods ontfermende hand op zijn schouders. Als een mantel is Gods barmhartigheid over de gemeenschap uitgespreid. Verder zijn de stier en de twee geitenbokken afgebeeld. De donkerste stelt de zogeheten ‘zondebok’ voor.

 

arrow